Lezing Echt Nep: spelen met de realiteit in tijden van kunstmatige intelligentie
Wat gebeurt er als je de werkelijkheid niet meer kunt vertrouwen? En wat als anderen jouw werkelijkheid niet vertrouwen? Dit ingewikkelde wereldbeeld kwam aan de orde in de lezing Echt Nep: spelen met de realiteit in tijden van Kunstmatige Intelligentie. De lezing werd georganiseerd op 11 april door de JenV Academie. Keynote speaker was Menno van Doorn, schrijver van het boek Echt Nep.
Vladimir Putin die live wordt geconfronteerd met zijn levensechte AI dubbelganger, telefoongesprekken van Joe Biden die kiezers opbelt met de opdracht vooral niet te gaan stemmen, John Lennon die weer te zien en te horen is met de ouder geworden Paul McCartney. Dankzij artificial intelligence (AI) en biometrische technieken kun je wereldleiders laten doen en zeggen wat je wil en kun je de doden laten herleven. En de video- en audiobestanden zijn niet meer van echt te onderscheiden. Wat kun je dan nog voor waar aannemen? Welkom in de wereld van deepfake en fakenews 2.0.
Deze voorbeelden kwamen voorbij tijdens de lezing Echt Nep van Menno van Doorn. Net als minister Yeşilgöz-Zegerius die in een videoboodschap vertelt dat Van Doorn na de lezing gearresteerd moet woorden voor het onrechtmatig gebruik van beeld en geluid. Ziet dat er geloofwaardig uit? Nee, maar het geintje is in nog geen tien minuten in elkaar gezet door Van Doorn zelf. ‘Het is ongelooflijk hoe makkelijk dit soort dingen zijn geworden, zeker als je het vergelijkt met 2021, toen ik mijn boek Echt Nep schreef. Iedere scholier kan tegenwoordig dit soort filmpjes maken om nog maar te zwijgen van over wat de professionals kunnen. Toen Sam Altman, de man achter ChatGPT, onlangs zijn lab openstelde om te laten zien wat de mogelijkheden waren viel zelfs mijn mond open van verbazing. En ik heb toch al heel wat gezien.’
Wat kan AI nog stoppen? Daarover is Van Doorn duidelijk. Het is niet de techniek zelf, die lijkt onuitputbaar. Het is het gebrek aan energie op aarde. ‘Het energieverbruik van de AI-industrie zal tussen 2022 en 2026 verdubbelen en gelijk staan als het energieverbruik van een land als Japan. Dat kan de aarde simpelweg niet aan. Sam Altman zelf beaamt dat en zegt dat we een energiedoorbraak nodig hebben. Hij denkt aan kernfusie. De hoop is dan dat AI zelf het eigen probleem oplost door nieuwe technieken en aanpassingen van materialen voor kernfusie uit te vinden.’
Schetst Van Doorn een somber door technologie gedomineerd toekomstbeeld? Zeker niet. ‘De mensheid zal zijn eigen grenzen moeten herdefiniëren en daar is de mens overigens best goed in. Daarnaast kun je met AI ook veel goede dingen doen. Het zal bijvoorbeeld de medische wetenschap in hoge snelheid vooruithelpen. Maar ook binnen de wereld van recht en veiligheid zijn er tal van toepassingen denkbaar.’
Die voorbeelden werden tijdens de lezing gegeven door de panelleden Remco Boersma, Product Owner van het JenV datalab als gemeenschappelijke JenV dienst vanuit Directie Informatisering en Inkoop, en Johan den Nieuwenboer, Projectleider innovatie bij Dienst Justitiële Instellingen (DJI). Zo experimenteert DJI met robots die snel en adequaat cellen kunnen inspecteren. Zo’n robot scant dwars door de potjes pindakaas en tubes tandpasta heen. Dat scheelt heel veel manuren.
Maar ook elders in het rechtssysteem is AI bruikbaar. Zo draait er in de samenwerking tussen JenV datalab en het OM een proef waarin processen verbaal voor kleine strafzaken middels AI worden gecontroleerd of de juiste materiele en formele vereisten . Dit scheelt heel veel handmatige controle door juristen van het OM en zo kan de werklast daar sterk worden terugbracht’
‘AI moet je vooral omarmen’, daar is Van Doorn het mee eens. ‘Maar je moet ook openstaan voor het blootleggen van de menselijke beperkingen. We betreden een tijdperk waarin we oneindig kunstmatig intelligenter worden terwijl tegelijkertijd de mensheid als geheel steeds dommer doet. Denk bijvoorbeeld aan dat energieverbruik, klimaatopwarming en biodiversiteitsverlies. Daarover gaat mijn volgende boek Echt Slim. Voor het Symposium dat ons Verkenningsinstituut hierover organiseert wil ik graag alle JenV-ers uitnodigen. Het is een dag vol met inspirerende verhalen die een aanzet geven tot echt slim handelen. Klik op onderstaande link als je er bij wil zijn.’
Aanmelden door op deze link te klikken
De lezing Echt Nep van 11 april 2024 werd wegens succes herhaald. De oorspronkelijke lezing werd gehouden op 18 januari 2024. Een videoregistratie van díe lezing kun je hier terug zien.
Lezing echt nep 18 januari 2024
Het wachtwoord = JVAen240118